Overstroming

Het is maandagmiddag 5 uur als ik een brief krijg. De brief is afkomstig uit een van de plaatsen waar we werken, maar is helaas in het Arabisch. Onze nationale staff is al naar huis, dus ik leg de brief opzij om morgen met nationale staff te bespreken.
De volgende morgen vraag ik Najet wat er in de brief staat. De brief is afkomstig van de leiders (sheiks) van een vluchtelingenkamp waar Medair een kliniek ondersteunt en zorg draagt voor schoon drinkwater en latrines. De zondag daarvoor heeft het heftig geregend en zo’n 200 huizen (of eigenlijk hutten) zijn ernstig beschadigd en de kliniek staat op instorten. Latrines zijn overstroomd en de voedsel voorraad in het kamp is nat geregend en niet meer te eten. De sheiks vragen of Medair hulp kan bieden.
Ik neem contact op met een andere organisatie die in dit kamp werkt en zij hebben hetzelfde rapport gekregen. Ik neem ook contact op met OCHA, de VN organisatie die hulpverlening coordineert in Darfur. Zij hebben nog niets gehoord, maar beloven om dit op te volgen. Want Medair kan helpen om de kliniek te repareren en nieuwe latrines te graven, maar we hebben niet de capaciteit om nieuwe hutten te bouwen of een voedseldistributie te doen.
Met Emily en John, de programma coordinators van Medair, overleg ik of het mogelijk is om een team naar het kamp te sturen. We hebben mensen beschikbaar, maar het probleem is om in het kamp te komen. De weg naar het kamp is te onveilig en dus hebben we een helikopter nodig om er te komen. We overleggen opnieuw met de VN en op donderdag lukt het ons om een team naar het kamp te sturen.

Al snel volgt het eerste rapport van het team. De kliniek is inderdaad beschadigd, de medicijnen in de kliniek zijn niet meer te gebruiken, zo’n 100 huizen zijn beschadigd en 11 huizen zijn totaal weg gespoeld. Latrines zijn beschadigd en ook verschillende waterputten in het kamp zijn niet meer te gebruiken. Het team werkt hard om de kliniek te reparen, de waterputten worden schoon gemaakt en samen met de sheiks wordt gekeken naar de beste oplossing voor de bescahdigde latrines. Moeten we ze op dezelfde plek repareren of is de kans op een overstroming te groot? De sheiks besluiten dat het beter is als mensen verhuizen naar wat hoger gelegen grond. Medair zal daar helpen om weer latrines te bouwen.
Bij een overstroming is het grootste risico de kans op een uitbraak van diarree en cholera. Medair heeft vrijwilligers getraind in het kamp om mensen te wijzen op basis hygiene maatregelen en deze vrijwilligers zijn in de dagen na de overstroming druk bezig om alle mensen te bereiken. Handen wassen, schoon drink water gebruiken en een latrine gebruiken zijn de basis boodschappen die we doorgeven. Het lijkt goed te werken, want in de weken die volgen zien we niet meer gevallen van diarree in de kliniek als normaal. Het team doet goed werk!

Op zondag avond krijg ik een telefoontje van het team in het kamp. Er zijn die dag twee incidenten geweest waarbij mensen in elkaar geslagen zijn door het leger. Een van de mensen die in elkaar geslagen is, is een sheikh met wie we veel samen werken. Allereerst is de vraag van het team of we de gewonden naar Geneina kunnen brengen voor behandeling in het ziekenhuis. De kliniek in het kamp heeft beperkte mogelijkheden en Hashim, de teamleider, heeft het gevoel dat dat niet afdoende is. Dit is lastig – het is inmiddels bijna donker en er zijn niet zoveel mogelijkheden om mensen naar Geneina terug te krijgen. Ik praat even met Issa die in de kliniek werkt en samen besluiten we dat we tot de volgende dag kunnen wachten. Want ook al zouden we een manier vinden om ze vanavond naar Geneina te brengen, dan is de kans klein dat er wat in het ziekenhuis gebeurd. De eerste hulp hier is niet zo ontwikkeld als in Nederland....
Vervolgens praat ik weer met Hashim. Want inmiddels zijn de vluchtelingen boos op het leger en dreigt er een opstand. Er wonen zo’n 10 000 mensen in dit kamp en een opstand betekent ook gevaar voor het team. We praten over de verschillende scenario’s en uiteindelijk vraag ik aan Hashim of hij denkt dat het veilig is voor het team om in het kamp te blijven. Meestal willen de teams blijven, terwijl ik wel eens denk dat ze terug naar Geneina moeten komen. Maar dit keer is het andersom. Hashim zegt dat het onveilig is en dat het team zich niet veilig voelt. De VN vredesmacht heeft mogelijkheden om ook in het donker mensen uit een benarde situatie te halen en dus vraag ik Hashim of hij denkt dat dat nodig is. Of kunnen we wachten tot de volgende ochtend? Hashim zegt dat hij wat tijd willen hebben om met de sheiks en de legerleiding te praten voordat hij een besluit neemt.
Later op de avond belt Hashim opnieuw. Hij heeft met verschillende mensen gesproken en zowel de sheiks als de legerleiding hebben hem gegarandeerd dat het Medair team veilig is en dat ze de nacht kunnen blijven. Ik neem contact op met de VN om de situatie uit te leggen en ook om er voor te zorgen dat ze op stand-by zijn mocht er wel wat gebeuren tijdens de nacht.
De volgende dag lijkt het kamp weer veel rustiger, de mensen zijn wat bedaard, de verwondingen blijken minder ernstig te zijn en het Medair team voelt zich weer veiliger. Een situatie in een kamp kan snel escaleren, maar ook weer snel kalmeren! We besluiten dat het team blijft en het werk afmaakt. Op woensdag komen ze allemaal terug naar Geneina – veilig en wel!